Pojęcie mistycyzmu najczęściej odnosi się do zjednoczenia z Bogiem lub Absolutem, jednak w rzeczywistości ma ono znacznie szerszy zakres.
Może opisywać każdy stan ekstazy lub odmiennej świadomości, któremu nadaje się wymiar religijny lub duchowy.
Mistycyzm oznacza również wewnętrzną drogę przemiany człowieka i poszukiwanie ukrytych, ostatecznych prawd – proces, który rozwija się poprzez różnorodne praktyki i doświadczenia duchowe.
Sam termin wywodzi się ze starożytnej greki, od czasownika μύω (mýō), oznaczającego „zamknąć” lub „ukryć”.
We wczesnym i średniowiecznym chrześcijaństwie mistycyzm obejmował biblijny, liturgiczny, duchowy i kontemplacyjny wymiar wiary.
Z czasem, zwłaszcza w epoce nowożytnej, jego znaczenie rozszerzyło się – dziś odnosi się do wszystkich nauk, systemów wierzeń i doświadczeń, które mają na celu poznanie niezwykłych stanów świadomości, wewnętrzne oświecenie oraz głębsze zrozumienie ludzkiego istnienia.